Experte Anjet van Dijken groeide zelf op met een oudere broer met een visuele en verstandelijke beperking. Vandaag maakt ze er haar missie van om expertise over het 'Brussen' thema te verspreiden.
Welke uitdagingen ervaren broers en zussen van iemand met een beperking in hun volwassen leven?
Dat zie je in mijn broers en zussen boek, als je die erbij pakt, op knooppunten in hun leven moeten ze steeds weer opnieuw hun rol definiëren ten aanzien van hun broer of zus. In mijn geval zei ik altijd ‘ben ik nou zus of zorg’? Dit leidt in de kan in de volwassen leeftijd, vooral vanaf twintig. Merk je dat ook deze zussen dan echt vastlopen met die identiteit? Zij moeten dan bewust kiezen voor zichzelf. Het is een klassieker dat ouders besluiten dat je als broer of zus een leuke jeugd hebt gehad en dat het tijd wordt om voor de broer of zus te zorgen.
Het is belangrijk om zo gewoon mogelijk te doen, misschien ook wel met broers en zussen om te gaan. Het is niet per definitie de beperking die ervoor zorgt dat de broer of zus vastloopt, maar het rollenpatroon. Zo bestaat er bijvoorbeeld het begrip: de dubbele bescherming. Het gaat er hierbij om dat ouders hun gevoelens wegduwen en broers en zussen zo leren dat zij dat ook moeten doen waardoor iedereen in het gezin eigenlijk elkaar aan het beschermen is. Als er geen ruimte voor emoties is, dan is het gezin is niet ondersteunend.
Welke rol kan een psycholoog spelen voor een brus?
Een psycholoog kan op zich al voor elk kind op een gegeven moment fijn zijn. Er hangt ook enorm veel vast aan verschillende factoren voor dit onderwerp: Ben je de jongste, de oudste? Hoe goed wordt er gepraat in het gezin? Welke sociaal-economische factoren spelen er mee?
Welke specifieke ervaringen kunnen ontstaan bij brussen die ouder zijn dan 45 jaar?
Vooreerst wil ik meegeven dat toen ik mijn eerste boek schreef, ik het frappant vond dat de brussen eigenlijk unaniem waren over één ding: Als ze er later last van hadden dan was het omdat het niet erkend werd dat het voor hen ook lastig was.
Het is niet een per se een knooppunt of een specifieke ervaring? Ik kom graag terug op de momenten in hun leven waarop broers of zussen hun relatie met hun broer of zus willen herdefiniëren.
Bijvoorbeeld: Je ouders verwachten dat jij de zorg overneemt als je dertig bent. Maar je wil ook kinderen. Je wil bijvoorbeeld het huis uitgaan en je lijkt je ouders alleen met zorg op te zadelen als ze niet gezorgd hebben voor opvang in een instelling.
Welke strategieën kunnen broers of zussen van iemand met een beperking gebruiken om voor zichzelf te zorgen en een gezonden balans te houden tussen hun zorgtaken en hun eigen familie?
Het mooiste zou een gesprek zijn tussen kinderen en ouders, dat ouders open staan voor een andere aanpak van een broer of zus. Wat ook juist weer kans geeft op een gezondere ontwikkeling van die broer of zus. Want de zorg aanpakken zoals je ouders deden impliceert dat je het dus niet doet zoals bij jouw leven én bij jou past. Dus de grootste uitdaging als je die zorg hebt tegelijk ook de grootste geruststelling is dat je het op je eigen manier mag doen.
Hoe kan een brus leren omgaan met bijhorende gevoelens, zoals angst of onmacht?
Het kunnen begrijpen dat dat je vaak tegenstrijdige gevoelens hebt. De mix aan emoties maakt het zo ontzettend moeilijk en heeft soms een grote impact. Praten over je eigen behoefte is dan essentieel. En daar gaat het dus vaak fout. Open communicatie dat frustratie en onmacht er mag zijn, is een van de beste manieren om er later geen last van te hebben.
Het boek van Anjet is beschikbaar via de hyperlink.
En indien je geïnteresserd bent in zelfhulp groepen kan je de volgende proberen:
- Een Belgische zelfhulpgroep: Brussen.
